Een podium voor mensen met een visuele beperking

“Nutella?”, vraagt Dave aarzelend als er een potje onder zijn neus wordt gehouden. Hij is een van de cursisten die deelnemen aan de workshop ‘Beleven en ervaren van een visuele beperking’. Dave draagt een blindenlapje. Dat maakt het raden van de inhoud nog eens extra moeilijk. De workshop wordt gegeven door het promotieteam van Visio Wonen & Dagbesteding De Blauwe Kamer in Breda. Het team bestaat in totaal uit zes mensen met een visuele en verstandelijke beperking. Zij maken zienden wegwijs in hun wereld.

Achter de tafel zitten Sanela Zilic (30) en Nathaly Dorsen (42), twee leden van het promotieteam. Tegenover hen zit een tiental nieuwe medewerkers van Visio. Ervaringsdeskundigen Sanela en Nathaly stellen zich voor en vertellen over hun visuele beperking. Zo heeft Sanela moeite met concentreren, zeker als ze moe is. “Uit een volle tafel met kleurrijke kraaltjes vind ik het bijvoorbeeld moeilijk om een blauwe te vinden”, legt ze uit. Nathaly daarentegen heeft kokervisus. Ze draait haar hoofd iets opzij. “Anders kan ik niet op mijn iPad werken.” 
Een groep nieuwe medewerkers wordt rondgeleid in de wereld van slechtzienden en blinden. Zowel binnen als buiten worden allerlei oefeningen gedaan. Met een blindenlapje of simulatiebril op worden er boterhammen gesmeerd, koffie ingeschonken met behulp van een vloeistofindicator, gewandeld met een blindenstok, gepuzzeld, spelletjes gespeeld op de iPad en met een rolstoel door het verkeer gemanoeuvreerd.

Meer inzicht
“En dat viel nog niet mee”, vertelt een andere deelnemer. “Wat moet je in het verkeer doen of juist niet doen, bijvoorbeeld bij opstapjes of praten met anderen tijdens het wandelen. Dat laatste schept onduidelijkheid bij iemand met een visuele beperking. Ook spelletjes waren niet aan mij besteed. Bij het maken van een puzzel had ik er maar één goed. Heel frustrerend. De praktische tips van Sanela en Nathaly waren zeer welkom. Het geeft meer inzicht in de wereld van iemand met een visuele beperking.”

Monique Gering is begeleider bij Visio en geeft de workshops samen met collega Caroline Alberts. Monique volgde met succes een leergang ambassadeurschap in de gehandicaptenzorg. Afgelopen periode werden onder haar leiding al zo’n twintig workshops gehouden bij Curio Onderwijs in Breda, waar ook zorgopleidingen worden gegeven.

Podium geven
“In het verleden werden deze workshops zonder cliënten gegeven. Dat is zonde. Onze cliënten hebben naast beperkingen ook bijzondere talenten. We willen ze als ervaringsdeskundigen een podium geven. We zijn begonnen met twee ervaringsdeskundigen. Nu hebben we er al zes”, vertelt Monique. Door cliënten naar voren te schuiven als ervaringsdeskundige ontstaat er een wisselwerking en meer verbinding. En het is goed voor de wederzijdse acceptatie en zorgt voor meer begrip. Monique: “Het geeft de deelnemers van het promotieteam ook de gelegenheid om zich persoonlijk te ontplooien. Na afloop van een workshop zijn ze telkens ontzettend trots. De visie van Visio om meedoen mogelijk te maken komt hier tot zijn recht.”

Naast de workshops voor nieuwe Visio-medewerkers nemen de leden van het promotieteam (Nathaly, Sanela, Mariet, Jari, Jan en Ralph) beurtelings deel aan de sessies met studenten op de Curio-opleiding in Breda. Ieder lid van het promotieteam vertelt zijn eigen verhaal. Het gaat dan over het leven met en de acceptatie van hun beperking.

Belangrijk
“Ik vind het belangrijk en interessant om in het promotieteam te zitten”, vertelt Nathaly na afloop. “We kunnen nieuwe medewerkers en studenten laten ervaren en beleven wat mensen met een visuele beperking zien of juist niet zien. En hoe we eventueel geholpen kunnen worden.” Naast haar activiteiten van het promotieteam schildert Nathaly een dag in de week. De andere dagen worden gevuld met het verwerken van recepten voor een kookboek. Sanela werkt twee dagen op de Blauwe Kamer, daar doet ze allerlei klussen. “Studenten merken dat bijvoorbeeld het smeren van een boterham nog niet zo makkelijk is voor mensen met een visuele beperking. Wij zitten soms ook helemaal onder de hagelslag en boter”, vult ze Nathaly aan.

Volgens Monique is het van beide kanten training-on-the-job. Sanela: “Ik vertel mijn verhaal het liefst aan de hand van foto’s ondersteund met gesproken taal of in een presentatie met grote letters. Ik heb ook bij Radio1 meegewerkt aan een podcast over mensen met een visuele beperking.”

Ambassadeurschap
Het ambassadeurschap kwam ongeveer twee jaar geleden op het pad van Monique. Ze deed de opleiding samen met zeventien andere zorgprofessionals uit de gehandicaptenzorg. “Ik viel met mijn neus in de boter. Vanuit het ambassadeurschap kwam de mogelijkheid om een koppeling te maken tussen onderwijs en de gehandicaptenzorg. We wilden onze cliënten sowieso al nauwer betrekken bij de workshops”, legt Monique uit.

Inmiddels heeft het promotieteam al een aantal bijeenkomsten achter de rug. “Door de workshops leren mensen met een visuele beperking en bijvoorbeeld studenten elkaar beter kennen en elkaar te accepteren. Het kan studenten ook een zetje geven om in de gehandicaptenzorg te gaan werken.” De vervolgstap is ook al in beeld. “Het zou mooi zijn als de leden van het promotieteam hun presentatie nog meer kracht kunnen geven. Bijvoorbeeld door een opleiding te volgen om voor een groep te spreken. Gaandeweg zijn ze al steeds meer gaan vertellen over hun eigen beperking of levensverhaal. Aan twee uur hebben we allang niet meer genoeg.”