Netvliesloslating

Netvliesloslating is een oogaandoening die, onbehandeld, tot blindheid kan leiden. We spraken er over met oogarts Y-Huey Yong. Zij is vanaf de oprichting in 2008 verbonden aan het Phacocentrum in ’s-Hertogenbosch (sinds september 2013 onderdeel van Bergman Clinics) en behandelt regelmatig patiënten met dit probleem.

Wat is precies een netvliesloslating?

Om er iets van te begrijpen moet ik eerst iets over de bouw van het oog uitleggen. Stel je een fotocamera met een filmrolletje voor. De camera kun je vergelijken met het oog. Het filmpje met het netvlies dat tegen de (achter)binnenkant van het oog aanligt. Het wordt op zijn plek gehouden door het glasvocht, een soort gelei, waarmee de oogbol is gevuld. Als dat glasvocht bijvoorbeeld krimpt, dan kan het netvlies loslaten, er kunnen scheurtjes inkomen of het kan helemaal loslaten.

Wat merk je daarvan?

Het komt voor dat je lichtflitsen ziet, of vlekken of troebelingen. Soms valt er een deel van je gezichtsveld uit; vaak is dat bij de beneden-neushoek.

Waardoor ontstaat het?

Het kan een natuurlijk gevolg zijn van het ouder worden, want tussen het vijftigste en zestigste levensjaar kan het glasvocht gaan krimpen. Maar je kunt het ook krijgen wanneer je sterk bijziend bent omdat het oog dan langer is waardoor het netvlies kan uitrekken en tenslotte scheuren of loslaten. Denk bijvoorbeeld aan een mat die een bepaalde plek moet bedekken. Als de mat te klein is en eigenlijk niet past maar toch in de hoeken vastligt, dan kunnen er eerst gaatjes of scheurtjes ontstaan waarna ze helemaal los kan komen te liggen. Ook een klap of val kunnen een netvliesloslating veroorzaken en we zien het ook weleens ontstaan na een oogoperatie. Per jaar komt het voor bij 1 op de 10.000 mensen.

Kun je een netvliesscheuring of -loslating voelen?

Neen, maar als je de eerder genoemde verschijnselen krijgt, moet je wel meteen naar een oogarts. Een snelle behandeling is noodzakelijk omdat je, wanneer je te lang wacht, blind of zeer slechtziend kunt worden. In mijn praktijk zie ik dat mannen de neiging hebben langer met klachten te blijven lopen dan vrouwen. Onverstandig dus!

Is het erfelijk?

Ja, er is een familiare belasting. Als je iemand in je familie hebt die een netvliesloslating heeft gehad dan heb je wat meer kans. Dat kan onder andere te maken hebben met de bouw van het oog. Wanneer veel familieleden sterk bijziend zijn, kan dat bijvoorbeeld een oorzaak zijn.

Waaruit bestaat de behandeling?

Als er alleen maar een gaatje of scheurtje is, dan laseren we dat dicht. Laser is een heel dunne lichtstraal met een hoge energie. Met een klein ‘sisje’ maken we een blaartje naast zo’n scheurtje. Dat wordt dan een littekentje waardoor het netvlies weer vast gaat zitten. Datzelfde kunnen we soms bereiken met een bevriezingstechniek.

Een andere oplossing is het aanbrengen van een kunststof bandje rondom de oogbol zodat de trekkracht van het glasvocht vermindert en het netvlies gesteund wordt.

In een aantal gevallen is het echter nodig om het glasvocht helemaal te vervangen omdat het troebel is geworden, of te verwijderen omdat het netvlies op zijn plaats moet worden teruggelegd. Dan wordt binnen in het oog geopereerd en dat noemen we vitrectomie. Nadat het glasvocht is verwijderd en het netvlies is behandeld wordt er een gasbel in het oog gespoten om het op zijn plaats te houden. De patiënt moet daarna een aantal dagen in een bepaalde houding liggen. Gas zoekt immers altijd het hoogste punt op en moet dus druk blijven uitoefenen op de plek waar het netvlies moet gaan vastzitten. Na enkele weken lost het gas op en wordt het vanzelf vervangen door oogwater. Zolang er nog veel gas in het oog zit, zul je nog niet goed kunnen zien maar dat wordt na enkele weken vanzelf beter. Soms is er langer druk nodig en wordt er siliconenolie ingespoten. Dat lost niet vanzelf op maar moet bij een tweede operatie verwijderd worden en vervangen worden door water. Een vitrectomie wordt meestal in academische ziekenhuizen uitgevoerd.

Is de operatie pijnlijk?

Het laseren gaat vrijwel altijd met druppelverdoving. Bij andere technieken is er een plaatselijke of algehele narcose. Bij een plaatselijke verdoving voel je een prikje naast je oog. Daar zien veel mensen tegenop, maar het valt vrijwel altijd mee.

Komen complicaties na de operatie voor?

Na laseren of bevriezen zelden. Maar soms lukt het niet om een losliggend netvlies weer helemaal op zijn plaats te krijgen. Dan kunnen er meer operaties nodig zijn. Ook kan er littekenweefsel ontstaan waardoor het netvlies zich niet goed vasthecht of verschrompelt. Dan is eveneens een nieuwe operatie nodig. Bloedingen of infecties zien we zelden.

Wanneer er een bandje om het oog is gelegd kan de werking van de oogspieren veranderen en kan de patiënt last hebben van dubbelzien. Dit komt niet veel voor en áls het gebeurt, gaat het na verloop van tijd meestal vanzelf over.

Door datzelfde bandje kan ook de brilsterkte veranderen. We adviseren patiënten om pas na een maand of drie, als de wond genezen is, een nieuwe brilmeting te doen.

Als je een netvliesloslating hebt gehad, heb je dan een verhoogde kans op hetzelfde probleem in het andere oog?

We zien dat dit ongeveer 13 procent van de patiënten overkomt. Bij 70 procent van de zogenoemde dubbelzijdige netvliesloslatingen gebeurt dit binnen vijf jaar na het eerste oog. Bij een echt grote netvliesscheur is de kans dat dit ook het andere oog treft nog groter.

Uit: De Stem van Grave september 2014