Help mee!

Parkinson en oogproblemen

Hebben de ziekte van Parkinson en oogaandoeningen iets met elkaar te maken? “Jazeker”, zegt neuropsycholoog Daniëlle Huijsmans, werkzaam bij Visio. “Nog niet alle patiënten en artsen zijn daarvan op de hoogte maar het besef begint langzaam door te dringen. En juist Visio kan daarbij een belangrijke rol spelen.” Daniëlle Huijsmans is betrokken bij een onderzoek naar de ziekte van Parkinson dat wordt gedaan in samenwerking met het Landelijke ParkinsonNet waar professor B. Bloem van het Radboud universitair medisch centrum (Radboudumc) in Nijmegen aan verbonden is.


Wat doet een neuropsycholoog bij Visio?

Voor het kunnen zien zijn de ogen belangrijk, maar eigenlijk zie je met je hersenen. Als daar iets niet in orde is kan dat gevolgen hebben voor de waarneming. Een neuropsycholoog kan dat onderzoeken en adviseren hoe het beste met het probleem kan worden omgegaan.

Hoe bent u bij de combinatie Parkinson en oogaandoeningen terechtgekomen?

Vóór mijn studie neuropsychologie heb ik de opleiding fysiotherapie gedaan. Ik werkte als fysiotherapeut in het Radboudumc in Nijmegen en deed daar onderzoek naar de ziekte van Parkinson met professor Bloem. Sinds ik bij Visio werk, valt het mij op dat patiënten met de ziekte van Parkinson ook vaak problemen met hun ogen hebben. Omdat veel Parkinsonpatiënten al ouder zijn, wordt aangenomen dat die oogproblemen normaal zijn, dat ze bij het ouder worden horen. Maar bij mensen met de ziekte van Parkinson komen heel specifieke visuele stoornissen voor.

Hoe zit dat dan?

Om er iets van te begrijpen, moet je eerst iets over de ziekte van Parkinson weten. Hierbij sterven hersencellen af die van belang zijn voor het soepel laten verlopen van onder andere spierbewegingen en coördinatie. Dat komt omdat er onvoldoende dopamine wordt aangemaakt, een stof die nodig is om impulsen van de ene op de andere zenuw over te brengen.

En wat doet dat met het zien?

Onze ogen bevatten ook spieren en bij de ziekte van Parkinson zijn deze vaak aangedaan. Je kunt bijvoorbeeld niet goed meer accommoderen. Dat betekent dat je ogen niet meer snel kunnen schakelen van dichtbij naar veraf en omgekeerd. Daardoor kun je de dingen niet zo scherp zien. Ook kunnen de ogen minder goed volgbewegingen maken. De samenwerking tussen beide ogen verloopt niet zo goed zodat je last krijgt van dubbele beelden. Het knipperen wordt minder waardoor de ogen droger worden en dat is pijnlijk. Ook kramp in de oogleden komt voor. In de praktijk en de literatuur zien we bovendien dat mensen met Parkinson problemen kunnen hebben met ruimtelijke waarneming. Het inschatten van afstanden, oriëntatie in de omgeving of het scannen van die omgeving wordt moeilijker. Dat maakt dat ze de auto of de fiets laten staan en thuis in hun stoel blijven zitten. Lezen is vaak een groot probleem.

In welk stadium van de ziekte van Parkinson zie je deze oogproblemen?

De ziekte heeft vijf fasen en de problemen met de ogen zie je al vaak in de eerste of tweede fase. Vrij snel dus. Tot dusver lijken artsen vooral op de motorische problemen van de ziekte gericht zoals het lopen en de patiënten zelf vaak ook. Het is natuurlijk heel vervelend wanneer je merkt dat er iets mis gaat met de coördinatie van armen of benen. Als je dan ineens ook niet goed meer kunt lezen, tv kijken of autorijden, trek je misschien niet meteen aan de bel. Daarom wil Visio hiervoor meer aandacht van artsen, andere professionals en patiënten zelf en hun naasten. Ze moeten beter op de hoogte zijn, want pas als er meer bekendheid en erkenning is, kan er wat aan gedaan worden. We hopen dat ze gericht vragen stellen over het zien en dat ze de mensen, als er problemen zijn, naar ons doorverwijzen.

Wat kan Visio voor hen betekenen?

Wij adviseren en hebben heel veel hulpmiddelen die cliënten bij ons kunnen uitproberen. Bij Visio gaan we kijken of we een nieuwe strategie vinden om bijvoorbeeld te lezen. Als het lezen niet meer lukt, kan bekeken worden of het beter gaat met meer en ander licht of met grotere letters en meer contrast. Een iPad kan een mogelijke oplossing zijn. Je kunt daar de letters mee vergroten. Lastig is alleen dat je moet ‘swipen’ en dat kan moeilijker zijn. Ook kan gedacht worden aan luisterboeken of gesproken tijdschriften. Er zijn speciale apparaten zoals een daisyspeler waar je een cd instopt die dan wordt voorgelezen.

Wanneer de ogen niet goed accommoderen, kunnen we het zien soms nog verbeteren met een andere bril. Er zijn echt tal van hulpmiddelen die het dagelijks leven gemakkelijker en aangenamer kunnen maken. Onze medewerkers hebben veel ervaring met mensen die geconfronteerd worden met een aandoening of ziekte die slechtziendheid of blindheid tot gevolg heeft en die daarmee moeten leren omgaan. Oplossingen zijn vaak per persoon specifiek, het is maatwerk. Zeker als de hersenen, zoals bij Parkinson, er bij betrokken zijn. Het doet een flink beroep op onze kennis, ervaring en creativiteit. Want dé oplossing bestaat niet. 


Uit: De Stem van Grave, december 2013

Meer Oogaandoeningen

Deze website is drempelvrij