Staaroperatie is veilig

“Ieww!” zei mijn zus toen ik haar vertelde dat ik een staaroperatie zou ondergaan. “Ieww, dan steken ze je zomaar een naald in je oog!” Aan de lezer die nu al wil afhaken, kan ik zeggen dat dat slechts zelden het geval is. Maar goed: er was dus een staaroperatie gepland. In de afgelopen jaren heb ik in deze rubriek verschillende keren over staar geschreven maar nu ik deze ingreep zelf heb ondergaan, merkte ik dat ik toch weer nieuwe vragen had. Ik werd geopereerd door oogarts Yi Huey Yong bij Bergman Clinics in Den Bosch.

Door Truus Rütter

Eerst dan maar over het schrikbeeld van die prik in je oog.

Mevrouw Yong: Ik ben een voorstander van druppelverdoving. Dat is veel cliëntvriendelijker. Maar soms moet je toch een prik geven. Bijvoorbeeld wanneer iemand de ogen niet kan stil houden of helemaal niet stil kan zitten of liggen. Denk aan mensen met nystagmus (dan bewegen de ogen steeds) of aan iemand met de ziekte van Parkinson of aan mensen met wie je niet goed kunt communiceren. Die je dus niet duidelijk kunt maken dat ze hun ogen en lichaam stil moeten houden zoals sommige mensen met een verstandelijke beperking. Als iemand erg gespannen is, geven we ook wel een kortwerkend tabletje dat rustig maakt. Het is verstandig om van tevoren te vragen hoe de operateur wil verdoven, dan kun je je daarop instellen.

Klopt het dat er de laatste jaren veel meer staaroperaties worden verricht?

Ja, dat is absoluut zo. De babyboomers zijn aan nieuwe lenzen toe. De laatste jaren hebben wij gemiddeld 2650 operaties per jaar. Er zijn zelfs ziekenhuizen met een aparte staarkliniek. De staar waar we het nu over hebben, waardoor veelal ouderen getroffen worden, noemen we ook wel ‘cataract’ of ‘grijze staar’. Je kunt ook zogenoemde ‘groene staar’ hebben maar dat is een andere oogaandoening.

Wat is cataract precies?

De lens in het oog zorgt ervoor dat je scherp kunt zien maar die kan, onder andere door ouderdom, troebel worden. Daardoor kan het licht niet meer zo goed tot de binnenkant van het oog doordringen en ga je wazig zien. Je ziet dan meestal ook geen heldere kleuren meer. Soms worden mensen er somber van en zie je ze na de operatie mentaal opknappen. We zien ook weleens dat cataract ontstaat bij jongeren. Soms door bepaalde medicatie of door een gebeurtenis in hun leven die heftige stress veroorzaakt.

Hoe gaat de operatie in zijn werk?

Nadat het oog goed verdoofd is, ga je naar de operatiekamer waar het betreffende oog met een klemmetje wordt opengehouden. Vervolgens wordt er een piepklein sneetje in het hoornvlies gemaakt en wordt de oude lens verpulverd. De stukjes worden met een soort stofzuigertje opgezogen en als alles opgeruimd is wordt de nieuwe lens ingebracht. Daarna wordt er een kapje op het oog geplaatst dat de volgende ochtend pas mag worden verwijderd. We opereren nooit twee ogen tegelijk. Het liefst wachten we twee tot vier weken met de volgende operatie.

Gaat er weleens iets fout?

Zelden. Het is echt een veilige operatie waar we heel veel ervaring in hebben. Maar soms komt het voor dat patiënten toch nog niet goed zien. Dat is bijvoorbeeld het geval bij nastaar. Natuurlijk kan er ook sprake zijn van nog een andere oogaandoening die we met een nieuwe lens niet kunnen verhelpen.

Wordt een lens ook weleens afgestoten?

Dat komt nooit voor. Het materiaal van een kunstlens is acrylaat. In de oorlog werd ontdekt dat piloten die stukjes van de acrylaatruiten in hun lichaam hadden gekregen, daar geen noemenswaardige last van hadden. Daarom worden hier nog steeds kunstlenzen van gemaakt.

Is er veel verschil in kwaliteit?

In principe zijn alle lenzen goed. Er is wel verschil in het soort lenzen. De laatste jaren is de meetapparatuur enorm verbeterd waardoor we de sterkte veel nauwkeuriger kunnen bepalen. Zo zijn er nu zogenoemde multifocale lenzen waardoor je geen bril of contactlenzen meer nodig hebt. Ze zijn ideaal voor mensen die een hekel aan een bril hebben of een beetje ijdel zijn. Maar die zijn nog duur: 1200 tot 1500 euro per oog. Minder dan vijf procent van onze patiënten kiest hiervoor. De meeste patiënten kiezen voor monofocale lenzen waardoor ze in de verte weer goed kunnen zien. De bril die ze na zes tot acht weken kunnen aanschaffen bestaat uit helder glas waarmee ze goed veraf kunnen kijken en het onderste deel van het glas heeft dan een leesgedeelte. Men kan ook kiezen voor een aparte leesbril.

Hoelang gaan kunstlenzen mee?

Levenslang. In een kunstlens kan geen staar ontstaan.

Voor mij (T.R.) zitten de staaroperaties er intussen op. Na de eerste behandeling deed ik de volgende ochtend het kapje af en keek ik naar buiten. Het beeld was nog niet zo scherp maar toch zag ik tot mijn verbazing dat mijn buurvrouw geen oranje maar een felrode auto heeft! In de loop van de weken daarna en ná de tweede operatie verwonderde ik me vaak over de scherpte van mijn zicht. Wat was de natuur prachtig. Al die mooie tinten groen! Maar op tv zag ik ineens vlekjes en pukkeltjes bij mensen die ik er eerder altijd jaloersmakend volmaakt uit vond zien. En het leek of er meer kruimels op de vloer lagen en veel vaker zag ik vlekken in kleding. Dat was dan weer minder…

Meestal vraag ik aan oogartsen in deze rubriek of een behandeling pijn doet. Ik kan nu uit eigen ervaring zeggen dat dat bij mij geen moment het geval is geweest. De assistenten en de oogarts waren rustig en vriendelijk; ze vertelden precies wat ze deden en waarom. Dat vond ik prettig. En toen mijn zus vroeg of het allemaal heel akelig was geweest, kon ik zeggen: “Het was een fluitje van een cent!”