Hoe houd je afstand

Hoe houd je afstand?

Opnieuw zijn de Corona maatregelen aangescherpt en moet zoveel mogelijk afstand gehouden worden. Hoe doe je dat als je visueel beperkt bent. Is er nagedacht over volwaardige alternatieven voor mensen met een visuele beperking?

Is dit 1,5 meter afstand? Hè, wat is hier de looproute? Moet ik zelf een winkelkarretje besturen? Het zijn voor veel mensen vanzelfsprekende dagelijkse handelingen in coronatijd, maar als je blind, slechtziend of doofblind bent is het allemaal verrekte lastig. Dat weet onderzoeker en docent Mijke Hartendorp (40) van hogeschool Saxion uit ervaring. Ze heeft de ingrijpende oogziekte maculadegeneratie, waarbij haar gezichtsvermogen steeds verder achteruitgaat.

Door het gebruik van een mondkapje wordt haar zicht nóg minder. „Ik heb bijvoorbeeld moeite met visuele markeringen voor looproutes en het vinden en gebruiken van desinfectiepompjes. En ik kan lastig zien of er iemand achter een spatscherm staat.” Mijke Hartendorp kon zich niet voorstellen dat ze de enige is die hiermee worstelt. Ze startte daarom een onderzoek. De uitkomsten zijn schrijnend, zegt ze.

Nederland telt naar verwachting ongeveer 400.000 mensen die blind, slechtziend of doofblind zijn, vertelt onderzoeker en docent Mijke Hartendorp. En veel van die mensen zochten de afgelopen maanden contact met de informatielijn Ooglijn. „Ze voelen zich vaak eenzaam en boos, omdat er geen rekening met ze wordt gehouden.”

De impact van de coronamaatregelen op deze grote groep mensen is enorm, weet Hartendorp nu. Zelf durfde ze tijdens de lockdown niet naar de supermarkt. „Als slechtziende maak je gebruik van de kennis die je al hebt. Ik weet bijvoorbeeld dat mijn pasta in de supermarkt in het derde vak van het tweede schap aan de rechterkant staat.” Op het station vindt Hartendorp haar weg door ‘bliepjes’ van ov-chipkaarten en voetstappen van medereizigers te volgen.

Maar in winkels kreeg ze te maken met wachtrijen, looproutes en desinfectiemiddelen. Op stations waren tijdens de lockdown veel minder passagiers en dus ook minder geluiden. „Je hebt strategieën om je in het dagelijks leven voort te kunnen bewegen. Maar alle coronamaatregelen zijn super visueel. Als je die niet kunt zien, kun je er ook niet op vertrouwen.” Ze trekt een harde conclusie. „In een moment van crisis wordt het ’inclusief denken’ overboord gegooid.”

Schrijnende voorbeelden genoeg, zo vertelt de onderzoeker. „Er leek geen begrip meer te zijn voor afwijkend gedrag. Een deelnemer vertelde dat hij werd uitgescholden toen hij zijn hulphond uitliet. Vanuit het niets stond er iemand voor zijn neus. Hij had diegene niet gehoord of gezien, maar zou zelf geen 1,5 meter afstand hebben gehouden. Zelfs met een zichtbaar kenmerk - in dit geval de hulphond - worden mensen uitgescholden.” Ze benadrukt: “1,5 meter afstand houden is voor heel veel mensen niet te doen.”

Mijke Hartendorp wil met haar onderzoek vooral bijdragen aan bewustwording én een oplossing bieden. Want dit gaat niet alleen over corona. Ze neemt het thuiswerken als voorbeeld. „Dat gaan we steeds meer zien en het is voor veel mensen met een visuele beperking een uitkomst, want reizen kost energie. Maar online overleggen is nog een grote uitdaging.” Bij iemand die gebruik maakt van spraaksoftware wordt alles voorgelezen. Dus ook wat er in een chat wordt gezegd. Spreekt er tegelijkertijd iemand anders, dan krijg je chaos. Een scherm delen werkt volgens Hartendorp ook niet. „Want dat gedeelde scherm wordt een foto. Dat wordt niet voorgelezen en is dus ook niet te zien.” Het zijn vaak kleine dingen die voor grote ergernissen kunnen zorgen.

Het onderzoek is inmiddels afgerond en er zijn meerdere oplossingen in de maak. Begin volgend jaar start er een training geweldloze communicatie. Hartendorp: „We leren mensen op een constructieve manier voor zichzelf op te komen.” Ook wordt er gewerkt aan een animatievideo voor ’inclusievere’ online meetings. „Je kunt bijvoorbeeld afspreken alleen op vaste momenten de chat te gebruiken.”

Hoe houd je afstand

Meer nieuws