Opmars van het luisterboek

Luisterlezen is allang niet meer alleen voor kinderen die nog niet zelf kunnen lezen of mensen met een visuele beperking. Ruim een op de vijf Nederlanders luistert weleens naar een boek. De afgelopen jaren is het aantal luisteraars flink gestegen, van 13 naar 22 procent van de bevolking in vijf jaar tijd. Dat zal ook te maken hebben met het veel grotere aanbod.

Inmiddels kunt u zich zo’n 18 duizend Nederlandstalige titels laten voorlezen, meldt luisterboekwinkel Luisterrijk. Vooral de afgelopen jaren nam het aanbod snel toe, met duizenden nieuwe uitgaven per jaar, met een opvallend grote sprong in 2020. Het eerste coronajaar was een goed jaar voor luisterboeken. Veel Nederlanders maakten toen kennis met het fenomeen. De Nederlandse bibliotheken boden, om de lockdownverveling tegen te gaan, gratis luisterboeken aan. Dat leidde tot absolute records: er werden 2,6 miljoen luisterboeken binnengehaald van de bibliotheekservers. Downloadcijfers die daarna, toen een bibliotheeklidmaatschap weer nodig was, niet meer zijn geëvenaard. In 2021 leenden de bibliotheken 2 miljoen luisterboeken via internet uit, nog steeds vele malen meer dan de 171 duizend in 2015.

De allereerste Nederlandse luisterboeken waren er al in de jaren tachtig. Renate Rubinstein schakelde in 1985 haar neef Maurits in om haar boek Nee heb je op te nemen. Zelf al haar vrienden voorlezen lukte haar niet meer vanwege haar ziekte (MS), een keer inspreken ging wel. De vijftig cassettebandjes, deels voor vrienden en de rest was snel uitverkocht, waren de start van uitgeverij Rubinstein. Twintig jaar lang had deze uitgever het grootste deel van de luistermarkt in handen. Inmiddels geven zo’n twintig Nederlandse uitgevers luisterboeken uit.

De luisterlezers zijn jonger dan de papieren lezer, en opvallend genoeg net iets vaker man. Papieren boeken worden juist vaker door vrouwen gelezen. De gemiddelde luisterboeklezer luistert 110 minuten per week op de smartphone, iets minder dan de 122 minuten die boeklezers op papier wekelijks aan hun hobby besteden. Beide vallen overigens in het niet bij de 191 minuten, ruim 3 uur, die de e-book lezer per week aan het scherm gekluisterd zit. Bijna alle luisterlezers pakken ook geregeld een e-book of papieren exemplaar. De meeste luisterboeken worden gratis (en legaal, benadrukken de respondenten) gedownload, dit doet 31 procent van de luisteraars. Daarna volgen de abonnementsdiensten, die als paddenstoelen uit de grond schieten. Nederland kent nu al zeven van dit soort aanbieders van podcasts en luisterboeken. Een abonnement geeft onbeperkt toegang tot vele titels. Binnenkort komt daar nog Fluister bij, een samenwerkingsverband tussen uitgevers en boekhandels voor luisterboeken, e-books en podcasts. Een nog iets kleiner deel van de lezers wil een luisterboek gewoon ‘hebben’ en koopt een digitale download bij een winkel als Luisterrijk.

Met een gemiddeld kleine twee uur luisterlezen per week duurt het wel even voor een boek uit is. Een gemiddeld luisterboek duurt een uur of tien, dus dan kost het zeker een maand voor u weet hoe Ik ga leven van Lale Gül afloopt, in 2021 het meest beluisterd bij abonnementsdienst Storytel. Met In Europa van Geert Mak, dat 33 uur duurt, is de doorsnee luisteraar ruim vier maanden zoet.

Vroeger werden luisterboeken nog weleens ingekort, maar dat had vooral te maken met de 74 minuten die er op een cd passen. Toch zonde als er dan op cd nummer 8 nog net een paar minuten boek staan. Tegenwoordig worden de meeste luisterboeken gedownload, en leest de stemacteur of de auteur zelf vrijwel altijd het hele boek voor. ‘Klanten willen simpelweg het hele boek horen’, zegt Dirkjan van Ittersum van Luisterrijk hierover.

Opmars van het luisterboek

Meer nieuws