Blinden en slechtzienden zijn bevlogen medewerkers

Mei 2024 door Corné Verschuren | Foto's Boyd Brian Smith

Twee op de drie mensen met een visuele beperking heeft op dit moment geen werk. Waarom komt iemand met een visuele beperking zo moeilijk aan het werk? Heeft een werkgever koudwatervrees om iemand met een beperking aan te nemen? “Wij horen vaak dat een bedrijf met een blinde of slechtziende medewerker in dienst een aanmerkelijk lager ziekteverzuim heeft”, vertelt Boudewijn van Zon, Visio Adviseur Arbeid.

Boudewijn van Zon is voor Koninklijke Visio de spil als het gaat om het plaatsen van blinden en slechtzienden bij een bedrijf of organisatie in het zuiden. In de regio Breda gaat hij regelmatig op zoek naar geschikte werkplekken.
“De kandidaten komen op verschillende manieren bij Visio terecht. Het kan zijn dat we iemand moeten plaatsen via de Participatiewet of via een uitkering (UWV, Ziektewet, WW of Wajong). Daarnaast kan een werkgever voor een werknemer een aanpassing van de werkplek aanvragen vanuit de Wet Verbetering Poortwachter. En soms moet ik ander werk zoeken voor een medewerker omdat het huidig werk niet meer haalbaar is. In de praktijk komen de meeste verzoeken van verzekeringsartsen, bedrijfs- en arbo-artsen of hr-medewerkers.” 

 Uitgebreid testen
Kandidaten voor een bepaalde functie worden bij Visio vooraf uitgebreid getest. De onderzoeken doet Boudewijn niet zelf, deze zijn in handen van optometristen die Low Vision onderzoeken doen en ergotherapeuten die gespecialiseerd zijn in bijvoorbeeld ICT-oplossingen, lichtadviezen of het onderzoeken van een werkplek. Boudewijn houdt wel een intakegesprek waarin de interesses voor een bepaald werkveld worden gepeild.  

 Maatwerk
“We leveren maatwerkoplossingen. Als iets niet kan, dan onderzoeken we wat wel mogelijk is. Met aanpassingen op de computer komen we vaak al een heel eind. We kunnen ook de werkgever of werknemer begeleiden daar waar nodig is.”
Soms moet Boudewijn wel werkgevers overtuigen. “Er wordt gedacht dat mensen met een visuele beperking minder productief zijn. Het is aan mij om werkgevers ervan te overtuigen dat dit niet het geval is. Daarnaast kan ik ze erop wijzen dat het juist interessant kan zijn om iemand met een visuele beperking in dienst te nemen, omdat er een vangnet is vanuit het UWV.”
Een werkgever moet er wel vol voor gaan. “Als een mogelijke werkgever direct over subsidies begint, dan zet ik daar mijn vraagtekens bij. Een visueel beperkte werknemer is geen goedkope arbeidskracht die toevallig een subsidie meeneemt. De werkgever moet wel iemand zijn met een groot hart.”

We bekijken welke hulpmiddelen iemand nodig heeft op zijn werkplek.

Soms afremmen
Uit ervaring weet Boudewijn dat mensen met een visuele beperking enorm gedreven zijn. “Ze willen zich bewijzen en niet onderdoen voor anderen. Het zijn bevlogen mensen die ik soms zelfs moet afremmen. Werk is zo belangrijk voor ze omdat het zorgt voor eigenwaarde en een eigen inkomen. Het geld komt vaak op de tweede plaats. Ze willen het liefst werken en meedoen aan de maatschappij. Ik heb een Syrische jongen begeleid die graag tolk wil worden. Hij streeft ernaar om zelfstandig zijn inkomen te verdienen, zodat hij geen uitkering meer nodig heeft, want ‘Nederland heeft al zoveel voor mij gedaan’.”
Het lijkt erop dat mensen met een beperking een waardevolle aanvulling zijn voor een bedrijf. “Ze zorgen voor minder ziekteverzuim. Collega’s realiseren zich wat een visueel beperkte collega allemaal moet doen om bijvoorbeeld op tijd op zijn werk te zijn. De drempel om zich dan ziek te melden wordt hierdoor hoger.” 
In de rol als jobcoach bezoekt Boudewijn geregeld geplaatste medewerkers. “Veel mensen zijn zelfstandig, maar sommigen kunnen af en toe wat hulp gebruiken. Ik zie regelmatig werknemers die te lang doorlopen met hun visuele klachten. Ze durven niet altijd hulp te vragen, uit angst voor verlies van hun baan. Dit speelt vaker als ze kostwinner zijn.” Boudewijn adviseert cliënten dan om hulp te vragen bij Visio.

 ‘Hulpmiddelen zijn onmisbaar in mijn werk'
Maurits Emmen uit Rijen is medewerker advies en informatie bij Koninklijke Visio in Breda. Maurits heeft een visuele beperking waarbij hij slechts enkele procenten ziet en alleen een ruimtelijk beeld heeft. Hij reist met het OV naar zijn werk in Breda.
 Maurits: “Ik zie geen enkel detail. In contact met mensen probeer ik ze zo goed mogelijk aan te kijken, maar dat kost me veel energie. Ik heb tot mijn 23^ste gewerkt bij een supermarkt. Na een ongeluk heb ik meteen de kans gegrepen om bij Visio als adviesmedewerker aan de slag te gaan.”

 Meer met gehoor
“Hulpmiddelen zijn onmisbaar in mijn werk, maar ook in adviezen naar cliënten”, zegt Maurits. “Tekstverwerking en ICT-zaken zijn belangrijk voor mij. Tot anderhalf jaar geleden werkte ik nog met vergroting. Toen mijn zicht verder achteruitging, is mij geadviseerd volledig over te stappen op non-visueel werken, zoals op spraak. Je leert dan ook je ogen rust te geven en meer met je gehoor te werken.”
Maurits leert nog elke dag, zo laat hij onder meer zijn e-mails voorlezen door de computer. “Iemand die op het scherm kan lezen, kan gelijk belangrijke informatie filteren. Voor mij is het soms een grote brei aan tekst. Ik hoor veel dingen die niet belangrijk zijn. Een collega heeft me geleerd om met een soort sneltoets door de informatie te gaan. Dat scheelt tijd.”

 Afbakenen
Er is volgens Maurits maatschappelijke druk om te gaan werken. “Ik wil zelf absoluut niet thuis op de bank gaan zitten. Jonge mensen komen moeilijk aan werk. Het is moeilijk om werk te vinden bij de juiste werkgever.”
Maurits is ooit begonnen met zestien uur. “Dat werden er uiteindelijk vier en dat doe ik nog altijd. Ik moet het afbakenen, maar het is té leuk om te doen. Ik voel me gewaardeerd.”